Man met hond

Ruim 5 jaar geleden kwam hij in mijn leven. Ik kende hem al jaren van een taalforum, waar we samen met anderen enorm veel plezier hadden en dezelfde humor deelden.
Maar hij had een vrouw, dus ik zag hem niet als iemand van wie je kon houden. Bovendien had ik besloten dat het wel genoeg geweest was, ik had het eindelijk wel zonder man naar mijn zin.

Zijn vrouw overleed vlak voordat mijn vader overleed en we hadden steun aan elkaar. Hij wilde me ontmoeten, met eigen ogen zien. Dus reed hij vanuit Brabant naar me toe, met het hondje dat zijn vrouw hem had nagelaten. Ik had een hard hoofd in dat hondje omdat poes Miss Muis erg dominant is. Dat bleek: ze daagden elkaar uit en deden telkens een ‘wie is de sterkste’-krachtmeting. Daarbij ging Muis op de trap zitten en zat het hondje op de vloer en werd er gestaard. Tot mijn grote verbazing won de hond!

Ik vond hem leuk, maar ik had allerlei argumenten om hem op afstand te houden: te klein, te snel, ‘too eager’ – verzin het maar. Maar langzaamaan vond ik hem wel steeds leuker. Hij was altijd bereid om alles voor me te doen. Een lieve, goedlachse man. Maar toch …
En toen gingen we een middag naar het buitendijkse land en zouden een metalen trap op. Dat kon het hondje niet, dus hij droeg haar. Op dat moment werd ik verliefd, toen hij haar zo vasthield, terwijl ik voordien weleens dacht: ‘waarom moet die hond overal mee naartoe’. Maar dat beeld van die man met hond was zo ontzettend lief! Ik smolt.

We gingen al snel samenwonen toen we een leuk huis vonden. Ik wilde niet dat hij daar alleen met het hondje zou wonen en we telkens heen en weer moesten. Want 265 km is erg veel om te latten, en ik moest toch al reizen om mijn familie te zien. Dus hakten we de knoop door en verhuisde ik met 4 poezen naar het zuiden. We werden een samengesteld gezin, grapte ik: hij met het hondje, ik met de poezen.

De poezen moesten wennen, behalve Miss Muis, die meeliep met het rondje met het hondje. Binnenshuis meden zij elkaar, maar buiten was dat anders.
Het hondje was doodsbang voor onweer en op een nacht hoorde ik ander getik van nagels dan ik gewend was. Ik liet mijn hand uit bed hangen en werd tot mijn verbijstering aan mijn vingers gelikt. Het hondje had de trap weten te beklimmen 🙂 Tot ongenoegen van de baas.
Toen we met de auto op vakantie gingen, namen we het hondje mee en bleek zij dingen te kunnen die wij nooit verwacht hadden. Zo klom ze in het Tsjechische Tiske Steny ongehinderd over uitgesleten trapjes, over rotsen, en liet ze de kracht van haar ras zien: ze was waarlijk een Tibetaans Bergleeuwtje! Thuis heeft ze het na die ene keer nooit meer aangedurfd.

Omdat de poezen van mij altijd een scheutje koffiemelk kregen, sloot zij verwachtingsvol aan bij de meute in de keuken 🙂 Later kreeg ik steevast een likje aan mijn been als ik beneden kwam; zij wist dat er koffiemelk in het verschiet lag. Datzelfde gold voor de kaas die ik ’s avonds altijd neem. Ze wist het feilloos, ook toen ze al doof was en halfblind door de staar.
Ze was een hondje op leeftijd, dat werd steeds duidelijker. De kwaaltjes werden geleidelijk aan wat erger. “Ze wordt oud”, zeiden we. Maar met 14 kon haar gebit nog onder gas-narcose onder handen worden genomen; ze was toch nog fit genoeg.

De laatste tijd ging het hard. Eerst was er het door één poot zakken. Het bleek dat de knie van de ‘rail’ liep, die dan al lopend weer op de plek schoot. Daarna was er het vele plassen, dat door een blaassteen werd veroorzaakt. Daarvoor moest ze een echo hebben, maar dat werd een drama – ze raakte volledig in paniek en men belde dat ze opgehaald kon worden. Maar goed, duidelijk was dat ze speciaal voer moest hebben. Dat vond ze minder lekker maar ze verstopte het wel als vanouds in haar mandje in de keuken. Sinds ze niet goed meer hoorde had ze zowel in de (open) keuken als in de kamer een mandje en het keukenmandje ging de hele keuken door als ze er haar brokken in verstopte en daarna opat 🙂

Ze zakte steeds vaker door haar poten en begon te janken in haar mand. Daar kon ze dan niet uit; het achterste deel van haar rug werd krommer en smal. Wij vonden dat ze te veel leed en gingen naar de dierenarts. Die dacht dat laseren haar kon helpen en deed twee keer een behandeling. Maar de tweede keer was ze zo bang dat ze daar haar plas liet lopen en constant jammerde. Wij besloten het hierbij te laten, gaven haar pijnstilling en wisten dat ze in haar laatste fase was beland. Maar toch, als ze kwispelde of aan mijn been likte, vonden we dat fijn. Maar steeds vaker moesten we samen praten over het einde.

Dat einde hebben we haar nu 10 dagen geleden gegund. Ze sliep diep toen de dierenarts hier kwam en werd alleen even wakker van de nare narcoseprik. Daarna was ze snel weg. Binnen een uur was haar ziel ook weg. We hebben haar ’s avonds in haar mandje in onze tuinkamer gezet om de poezen gelegenheid te geven afscheid van haar te nemen. Dat gebeurde niet, poes Kleinie was doodsbang en durfde niet langs haar, de andere poezen besteedden totaal geen aandacht aan haar. Wel vonden we ’s ochtends een kleikorrel die veel op een brokje leek voor de mand. Dat moet Muis gedaan hebben, die geeft cadeautjes. Het vertederde ons. Muis zat ook bij de hele euthanasieprocedure aandachtig toe te kijken – zij was deel van ‘de kring’ en voelde alles, daar zijn wij van overtuigd.

We hebben haar de ochtend na haar sterven weggebracht en voorgoed afscheid genomen. Binnen een week zat Muis plukkerig in de vacht, ze likte hele stukken kaal. Omdat we de mandjes meteen weggedaan hebben, zagen we telkens die lege plek. Daarom legde ik een zachte speeldoek op de plek van het mandje. Muis ging er acuut op zitten, en verhuisde daarna naar haar mand. Dat is nog steeds haar routing want ze mist ook het rondje met het hondje.

We missen haar, mijn ‘stiefhondje’, zoals ik haar altijd liefkozend noemde.
Ik hield van het hondje zoals ik van de man houd.
Dag lief stiefhondje, dank je wel voor de ruim 5 mooie jaren waarin je me je onvoorwaardelijke liefde gaf. Dank je wel voor 12 jaar vriendschap met de baas.
Je bent vrij en je speelt op de regenboogbrug ❤

Kronkels

Heel vaak word ik als raar gezien en/of bestempeld. Mijn gedachtegangen zijn zeg maar ‘anders’. Ze kronkelen soms met een lus, waardoor mensen me niet snappen. Ik denk moeilijk waar het makkelijk kan en dat zorgt vaak voor de nodige hilariteit.

Zo had ik jaren geleden rugpijn en ging met de auto naar mijn werk (wat hooguit 800 meter verwijderd was). Achteraf begrijp ik niet dat ik niet op de fiets ging, maar destijds was dat volkomen logisch. Eenmaal klaar met mijn werk, bleek de auto een lekke band te hebben. Met nog altijd de fiets in mijn achterhoofd, zette ik de auto in zijn vrij, deed het raampje open en duwde de auto naar huis. Waarom? Vanwege die lekke band, die thuis geplakt kon worden. Duhh … ik ben er lang mee geplaagd want mijn duw-actie was niet echt goed voor mijn rug 😉

Rond dezelfde tijd moest ik ergens naartoe en mijn partner had me gewaarschuwd dat er een gat in de uitlaat zat. Als ik een raar geluid hoorde, gaf dat niet – er stond een afspraak bij de garage. En op de terugweg hoorde ik inderdaad een raar geluid. Ik reed bewust al binnendoor, want pech op de grote weg leek me niks. Dat heb ik geweten! De auto stuurde steeds zwaarder en trok naar links. Gelukkig moest ik telkens linksaf, dus het was te doen. Maar het geluid werd erger en natuurlijk was er praktisch geen verkeer op de binnenweg, dus ik werd behoorlijk onrustig. Toen iemand mij inhaalde en gebaarde, stopte ik en stapte uit. Tot mijn ontzetting zag ik dat het euvel niets met de uitlaat te maken had, maar dat ik een lekke band had, die al heel erg flapte. Ik reed op de velg. En dat naast die herrie van de uitlaat! De automobilist kreeg medelijden met me en eindelijk viel het kwartje bij mij. Na wat tegenstribbelen van zijn kant hielp hij dan toch de band te verwisselen (nee, niet plakken – het is geen fietsband 🙂 ) Ik kwam bijna huilend van opluchting thuis. Daar werd mij gevraagd of ik dan niet gevoeld had dat de auto zo trok? Jawel, maar ik moest toch telkens net linksaf! En dat geluid? Ja, de uitlaat …

Kortom: als een gedachte eenmaal in mijn hoofd zit, schakelt die blijkbaar moeilijk naar een andere optie. Ik kan nog tal van anekdotes noemen – sommige grappig, andere minder grappig omdat mensen niet begrepen wat ik dacht en me daardoor raar vonden. Ik heb in mijn leven talloze malen mijn kop gestoten – zowel letterlijk als figuurlijk – en die letterlijke keren kunnen er natuurlijk best mee te maken hebben. Of ik ben er mee geboren, dat kan ook. In beide gevallen kan ik er weinig aan doen. Inmiddels weet ik dat als het me dwars zit, het erger wordt. Dan raak ik acuut overprikkeld, kan me niet meer concentreren en raak de gedachtelijn helemaal kwijt. Want dat mensen me raar vinden, daar heb ik me op aangepast door ‘rare’ dingen te doen, door onbewust mijn gedrag zo te veranderen dat ik toch goedkeuring krijg. En dat werkt natuurlijk niet als men je niet begrijpt.

Gelukkig blijft de humor meestal wel. De laatste jaren ben ik vaak woorden kwijt of hussel ik ze door elkaar en ook daar zie je een soort lus in mijn gedachtegang. Volkomen logisch als je de weg kent, maar onbegrijpelijk voor diegenen die een ‘normaal’ verhaal verwachten. Want als je wilt vertellen over iemand uit Mozambique en je komt niet op de naam van het land, wordt het verhaal wat gecompliceerd. Ik omschreef het als volgt: “Uit dat land van die sijsjes, waar ze Braziliaans spreken.” Mijn partner hoorde me en zei dat in Portugal ook Braziliaans gesproken werd (hij kan mijn kronkels gelukkig wel volgen). Eigenlijk is het best knap hoe ik het omschreef, want in Brazilië spreekt men inderdaad Portugees, en dat bedoelde ik 🙂

Zo kronkelen mijn hersens voort. Intussen probeer ik de prikkels in te dammen. Ik zie eindelijk dat mensen soms stukjes onthouden die ik volkomen logisch vond en begin te snappen dat het niet anders is. Kronkels verander je niet. Je gaat er zo goed mogelijk mee om en je probeert jezelf te accepteren zoals iemand zonder kronkel dat als vanzelf kan. En ik ben heel blij dat mijn partner mij begrijpt en ook mijn frustratie begrijpt als ik weer eens in een lus denk.

Ondanks zoveel liefde blijft onbegrepen worden pijn doen, maar de liefde en het begrip van mijn dierbaren maken heel veel goed en kronkelen diep mijn hart binnen. En dat is het allerbelangrijkste.

De laatste Stamgast

In 2003 kreeg ik na een rugoperatie een babykitten om te verzorgen. Binnen een paar weken had ik er 12 en werd Stichting Stamgasten geboren. Het is nooit een goed plan om dit soort dingen te doen als je niet begrenst, geen ‘nee’ zegt en bovendien geen degelijke opvang hebt. Mijn huis werd mijn opvang en mijn leven bestond uit kittens die dag en nacht verzorging nodig hadden. Daar kwamen schuwe katjes bij en gevonden moederpoezen met kleintjes.
Ik ga niet over alle drama’s vertellen – een opvang in huis is vragen om grote moeilijkheden. En die kreeg ik. Het kostte me veel, op alle gebieden.
Maar het leverde Toekie op.

Via een dierenartsenpraktijk kreeg ik in de zomer van 2003 7 schuwe boerderijkatjes van zo’n 4 maanden oud, waarvan Toekie de minst bange was en alleen zij droeg een cypers gevangenispakje. Ondanks dat de dieren niet plaatsbaar waren, hechtte ik mij niet aan hen; tenslotte waren het Stamgasten. Maar met Toekie liep het anders. Nadat ik ‘leeg’ moest vanwege schimmel, kwam zij een half jaar later veel socialer terug. Alleen in de reismand doen bleef een drama – ik kon haar niet oppakken. Maar ze was een lieve theemuts en vond het heerlijk om over haar buik geaaid te worden. Toen ik eindelijk zonder stichting terug ging naar vier katten, was Toekie daar eentje van en werd ze een eigen kat.

Toen ik naar Brabant verhuisde, kwam Toekie met Kleinie als eerste in dit huis om te wennen. Het bleek geen goed idee – de aannemer was aan het boren en breken terwijl wij in Friesland nog spullen inpakten. Bij aankomst zaten twee doodsbange poezen stijf tegen elkaar in een hoekje in het donkere washok. Ik heb een hele tijd moeten praten om ze zelfs maar te kunnen aaien, zo bang waren ze.
Maar na de verhuizing kwamen ze los en werd dit hun thuis.

Toekie kwam wel achter het huis, maar klom niet op het dak of de schutting. Ze was bang voor vreemden, totdat haar gezondheid achteruitging en buren voor haar zorgden. Ze kreeg natvoer en daar had ze de vreemde ogen wel voor over.
De laatste maanden was er een complete omslag: ze was voor niemand meer bang; er was altijd een kans op eten 😉 Dat had ze ook nodig, ze werd magerder en slomer.

Twee weken geleden vonden we haar blik niet goed. Ze mocht thuis sterven, in haar eigen tempo, maar we wilden niet dat ze leed. Ze was intussen zo ver heen dat ik haar zonder problemen kon oppakken en in de reismand kon doen. Dat was maar één keer eerder gelukt: jaren geleden toen ze een longontsteking bleek te hebben. Ze is toen voor de dood weggehaald. Deze keer zag de dierenarts een oude kat, buiten uitdroging had ze geen grote problemen. Een oude kat was geen dooie kat, als wij dat wilden, gaf hij haar een infuus. Natuurlijk wilden wij dat en na 48 uur infuus kon men bloed prikken en bleek haar schildklier te snel te werken. We haalden haar op, gaven haar 2x per dag een pilletje met haar Sheba en tussendoor kreeg ze kleine brokjes die ze ook heerlijk vond.
Ze knapte zienderogen op, kwam aan en had weer die levendige, nieuwsgierige blik. Gisteravond was ze eindelijk aan het uitvinden hoe het kattenluik werkte. Ze redde het nog net niet. We zeiden: “Morgen of overmorgen kan ze het!”

Vanochtend kreeg ze haar pilletje en haar bakje voer, waarna wij onze dingen deden. Drie uur later was ze spoorloos. We riepen en zochten, schenen met zaklampen in elke donkere ruimte, checkten de schuur en zelfs de koelkast.
Toen ik al zoekend de hond uitliet, vond ik haar. Ze lag half in de heg met beschadigingen in de vacht aan haar achterpoot en aan haar flank. Ze was al stijf. Ik heb haar huilend in een doosje gelegd en in de schuur gezet.
We waren allebei ontdaan en ontzet want hoe was ze uit de tuin gekomen?!
Dat zal een raadsel blijven, we weten het niet. Onder de schuttingdeur door past niet, over de schutting deed ze absoluut niet. En toch lag ze daar, dood.

Nog nooit heb ik zoveel jaren een huisdier gehad – ze worden niet zomaar 16! Het is nog niet te bevatten dat ze nooit meer krijst als je op haar poot staat, dat ze nooit meer tegen ons aan zal komen liggen, dat ze nooit meer in haar mandjes zal liggen die we allemaal voor haar kochten, maar die de anderen telkens inpikten. Ze ligt nog in het doosje met een roos bij haar. Kleinie heeft haar van top tot teen besnuffeld en gaf daarna een kopje aan het doosje. Dat troostte me. Vanavond voelde ik dat ze weg was, haar ziel was weg uit haar lijfje. Het geeft zo’n grote leegte!

Morgen begraven we haar. Lieve, lieve Toekie, de laatste Stamgast, wat houd ik van je. Je was zo’n deel van ons ‘gezin’, van ons leven samen. Wat zullen we je verschrikkelijk missen.
Dank je wel voor je vertrouwen, voor je moed, voor je onvoorwaardelijke trouw en liefde. Dank je wel voor je unieke karakter en bovenal: dank je wel dat je alle 16 jaren van je leven met me wilde delen en dat je meteen van J. hield.
Je blijft voor altijd in ons hart ❤

 

Valse vrienden

Tijdens de voorbije week heb ik weer vele valse vrienden meegemaakt en daar met goede vrienden ontzettend om gelachen. Ik was bij mijn lievelingsnicht en haar familie in Oranienburg – Berlijn, waar we nogal wat verjaardagen te vieren hadden.
Natuurlijk kwamen daar de Falsche Freunde tussen onze verwante talen uitgebreid ter sprake, wat als altijd voor veel plezier zorgde.

Zo was daar Petra, die me jaren geleden zei dat ze haar naam lelijk vond. Ik zei dat ze een prachtige naam had met een mooie betekenis. Maar ik was wel de vertaling kwijt, dus keek hulpzoekend mijn nicht aan en vroeg ‘rots’? Dit resulteerde in een lachstuip van de nicht, terwijl Petra’s gezicht droop van afgrijzen. Rotz betekent in het Duits namelijk een snottebel …
Sindsdien zeggen we als we elkaar zien: ‘Da ist die Petra Rotz!’ 🙂

Duitsers moeten in Nederland altijd lachen om de bordjes met 3x bellen en nog meer om alles wat met huren te maken heeft. De slogan ‘Auto huren 10 euro per uur’ zorgt voor zowel onbegrip als onbedaarlijk lachen. Want zoals Najib Amhali al zei: ‘Hoer is doer!’

Andersom zijn er ook eigenaardigheden: als iemand tegen mij zegt: ‘Ich bin pleite’, dan zeg ik ‘doei’. Maar het betekent dat men platzak is. Verwarring ten top!
Als Nederlandse (een volk dat alles verkleint, wat in het Duits niet kan) zei ik nadat men mij dat omstandig uitgelegd had braaf “Das ist ja ein Riesenkanin!”. Laat nou Kaninchen (en Eichhörnchen) zo’n beetje de enige woorden zijn die men niet kan vergroten!

Altijd weer vertellen wij het verhaal over de openhartigheid van Duitse vrouwen die mijn nicht zo typisch vond: zij klaagden openlijk over pijn in hun kruis. Het was bijna gênant hoe makkelijk men dat zei. Totdat ze begreep dat het kruis bij de Duitsers in de rug zit. Als we dan uitleggen dat het bij ons op een andere plek zit, zorgt dat vanzelfsprekend ook voor hilariteit.

Doordat ik de afgelopen week met een neef soms ook Engelse termen gebruikte, schudden mijn talenlades nogal door elkaar en kwamen er wat kruisbestuivingen uit. Mijn nicht begon over een patrijs die in het Engels gewoon partridge heet, maar in het Duits een totaal afwijkende naam heeft. Na enig nadenken zei ze: ‘Rebhahn’. Ik dacht half in het Engels en vroeg verbaasd: ‘Rape Hahn’? Ik denk dat deze vogel als Vergewaltigungshahn in onze geschiedenis blijft bestaan, net als Kanin en Frau Rotz.

Vals-vriendelijk bezien zou Pinkeltje in Duitsland een incontinente kabouter zijn, zoals zoveel dingen in andere talen zo anders zijn dan in de onze. Op de keper beschouwd zijn de valse vrienden dus geweldig – helemaal als ze bij dierbaren horen.

Plastic

Lang geleden schreef ik regelmatig een blogje. Daar is flink de klad in gekomen, terwijl ik toch merk dat ik op Facebook of bij blogs geïnspireerd word door verhalen van anderen. Ik zal proberen mijn leven weer te beteren. Niet dat ik denk dat de wereld op mijn blogs zit te wachten, maar omdat ik het ook fijn vind om te schrijven, zaken te delen of op een rij te zetten.

Gisteren viel ik in een documentaire op National Geographic over de invloed van plastic, de plasticsoep en de gevolgen voor dier en mens. Het was schokkend, veel schokkender dan ik dacht. Want ik heb nooit goed begrepen hoe die plasticsoep in de oceanen terechtkomt, ik dacht dat het allemaal overboord gegooid werd. Nu blijkt dat dus niet zo te zijn – plastic is overal en belandt daardoor als vanzelf in oceanen, die als badkuip fungeren. Het is overbodig te zeggen dat vogels en vissen dus ook plastic binnenkrijgen. En wij ook doordat de nanodeeltjes ook in de vis blijven zitten. Maar het gaat mij nu niet om ons, maar om onze omgeving, onze wereld met een steeds meer verarmende natuur.

Ik zag hoe op een eiland ergens bij Hawaï kuikens van de kleinere albatrossoorten tussen plastic leefden. Dat deed zeer want wij zagen deze majestueuze vogels in oktober toen we vanuit de haven van Akaroa de Stille Oceaan opvoeren. We zagen de Reuzenalbatros, de Wandering Albatros – beiden soorten van grootste albatrossen ter wereld. Daarnaast enkele kleinere soorten zoals de mooie wenkbrauwalbatros. We vergaapten ons aan hun schoonheid en waren onder de indruk van hun kracht. Zij hebben een driedelige vleugel om zich als origami op te kunnen vouwen als ze drijven, waar alle andere vogels tweedelige vleugels hebben.

De oceaan leek schoon, heel Nieuw Zeeland was schoon. Wij zagen geen zwerfvuil en zeker geen plasticsoep. Maar het is er wel en de magen van deze mooie dieren zitten er vol mee. Het eiland uit de documentaire waar de jongen geboren worden, ligt midden in de plasticsoep-regio en de jongen keren na een aantal jaren altijd weer terug naar hun geboortegrond. De ouders die hun jongen vis voeren, geven vis met daarin plastic – soms van jaren oud. Want de aanwas van plastic neemt al 50 jaar enorm toe doordat het nooit meer weggaat. Het breekt af en je zou de oceanen al moeten zeven om ze helemaal schoon te krijgen. Maar dan nog zitten ze in onze kringloop.

Wij hebben veel zwerfvuil gezien, maar niet in Nieuw Zeeland. Toch zullen de albatrossen daar ook lijden onder het plastic afval. We kunnen beginnen met bewustwording en daarom doe ik mee met Australië, waar de maand juli in het teken staat van “stop met plastic”.

Voor allerlei informatie over de effecten van plastic op de aarde, zie
https://www.nationalgeographic.nl/stopmetplastic.
Ik deel als reminder, ook voor mezelf, graag foto’s van de prachtige albatrossen, die majestueuze koningen van het luchtruim boven de oceaan. En als bonus een kleine blauwe pinguïn die dapper in de golven zwom.

Deze diashow vereist JavaScript.

Kestvehaal op zien Twents

Wegens een groot gebrek aan inspiratie mijn niet al te goed leesbare succesverhaal nog eens op herhaling. Geschreven in het Twents, speelt het zich af in het Friese deel van Israël.

In het noorden en het noordoosten zijn we vaak wat verlaat. Dat noemen we het ‘Tukkers kwartiertje’. Sinds een aantal jaren ben ik tot mijn eigen spijt een ster in deze kwartiertjes, die zich met gemak tot uren aaneenrijgen. Dus lijkt onderstaand verhaal me nog ruim binnen de tijdslimiet.
Omdat ik het zo’n schitterend verhaal vind, zocht ik lang maar tevergeefs op het web naar Kraomschudd’n in Mariaparochie van Herman Finkers. Nou ja, toen heb ik zelf maar een Twentse versie van het kerstverhaal geschreven. Twents moet je – net als Fries – hardop lezen om het te begrijpen.
Mijn versie is hier en daar geënt op Finkers (de van hem overgenomen grappen zijn aangeduid met een *) en elders op de Bijbel, waar volgens mij geen copyright op rust.

Waart oe, hier kump ’t – ai d’r teminste wies oet kunt wørn: Kestvehaal op zien Twènts

’t Was gloep’ms kold toen Josef met zien mèken Maria noar Bartlehiem mos. Da mos van keizer September um te tell’n hoevølle volk d’r noe eingk in ’t laand woon. Maria kwaamp uut Bartlehiem en dah was nig bes want ’t was van woar zie noe woon een knap ende troggeloop’m. En ’n keerl met vleugels op ‘e rogge had heur een zet eleen mooi tuk had deur te zeng dat-e een engel was en dat Maria uutverkoorn waar. En noe dach Maria dat zie deur ’n eiligen geest in verwachting was raakt. Ach, Maria was niet al te nozel* en Jozef ok nie, want hi’j gleum’t krek zo. Den ‘engel’ had teeng hum ‘ezegd dat hi’j niet hoem te vreez’n. Joa, zeg dat mar’s teeng ‘n timmerman… Den dut nig aans as frees’n!*

Diejen keerl had ezegd dat sie d’ Eiland op de weerld zoll’n zett’n, d’n Veløsser en zie muss’n um Jezus nuum. Ach, al die jongluu heett’n doar Jezus, dus iene meer of minder deud d’r ok nig toe. Mar de zeune van God, gottegot, doar waar’n ze toch wah raar van in ’n kop!

Mar good, zie moss’n dus neug vöt, mar Maria had mie doar ’ne dikk’n buuk, den kon zelf gien sandale meer an de vuute krieng. Dus Josef op zuuk noar ’n èzel zodat Maria niet hoem te loop’n. Hi’j had better veur ’n kameel kunn’n zørg’n, dan had zie meer steun an ’n buuk en an de vuute had dan noe. Noe slept’n heur de vuute iedere keer oaver de grond en bolderd’n zie veuroaver as ‘n èzel weer es bokt’n. Zie wødde d’r knap sloerig van en zie begon wat te heu’n en te driem dat zie vot mossen maak’n want dat wichie kon ’n kop onderweg wah ’s naar buut’n stekk’n. Sie vuuln zich ok alsmar sloeriger wørn, kreeg las van de rogge en dah geschud op ‘n èzel hulp ok nig met.

Gelokkig zaang zie in de verte Bartlehiem ling en Jozef gaf ’n èzel nog een extra zet teeng de konte dat-e de kop an ’n stien stoot’n. En ie wit wah wat d’r dan gebeurt …
’s Oams waarn zie d’r eindeluk. Wat ’n onmeunige reize en wat ’n gedoe veur’n volkstelling. Dat had ok wah aans ekund, met postdoem of stembroos of zowat. Maar ja, den keizer, den lag ait dwars. ’t Mus ait muuluk gaon en mangs was da wah te begriep’n, mar de meeste tied dach ’t volk dat den keizer iets te geern een olle klaore lussen.

Nou, zie waarn d’r. Mar doarnoa heur ie nooit meer wat oaver die telling terogge, dus wat dat noe veur zin had? En hoevulle luu woond’n d’r en forensd’n d’r ok wat of trøkken d’r een zet van ’n steun? Ik kan ’t naans vin’n. Ikke zelf denke dat ’n smoes was om diej’n Josef en Maria veur gek te zett’n. Den engel woar zie helemoale vol van waarn (van Maria ko’j da ok letterlijk wah zeng) had ezeg da da wichie in Bartlehiem geboorn zol wørn. Nou, da had-e wah good!

Maria reup ach en wee en had ok wee’n maar ja, ziet moar ‘s ’n hotel te krieng in ’t hoogseizoen as oe ’t vruchtwater al in de sandaal’n steet. Noe had diej’n engel ‘ezeg dat ‘t wicht in ’n stal geboorn zol wørn maar dat geleum die twee kuukns nie. Wah denk’n da’j van de lucht in gezeengde umstandigheed’n raakt maar nig geleum da’j da mut bezuurn in ’n fosse stro … Zo geet dat met diej’n reizend’n Tukkers.

Jozef had’t wah probeerd, doar kan’k niks van zèng. Hi’j had wah wat veur zijn mèk’n oaver, maar zie kwaam nig in ’t hotel, zie mossen toch in ’n stal. En wat denk ie? Doar stund’n ‘nosse en … ’n èzel.
Ik vroage mie noe al joarn of of dat zien eing gehuurde èzel was of ’n aandern. Want as ’t ’n aandern was, woar was de ziende dan? Bie ’t èzeltrefpunt? Bie rentedonkie? Fokt’n ze doar èzels in Bartlehiem of grøjn die doar soms in ’t wild? Mar good, d’r stund dus ’n èzel in ’n stal. En ‘nosse. Schienbaar gönk dat good saam, ik wit ’t echt nig. ’n Koo was dugmie haandiger ewèst, daor ku’j melk oethaaln, moar wa’j as cafébaas noe toch met ‘nosse mut, das mi-j ’n roadsel.

Dah zie derèk zaang dat ’t ‘nosse was, dat vink wah knap. Ie mut d’r nog wah raar veur goan ling om dah te bekiek’n, maar Maria zal wah derèk van de sokk’n goan wèn en op ’n vodse in ’t heui teregkomm’n wèn.
Ik denke nie dat zie vølle hoem te pers’n, den èzelrit had ’t zowat ah wah daon. Josef mos nog onmeunig anmaak’n um ’n fosse heui of stro in ’n voerbak te leng want hi’j had zich nog niet ummedreid of doar was ’t wich ah. ’t Was een keerltie maar dah wuss’n ze ah. Zie trøkken ’n olde todde an fladden zodat ze pempers hadd’n en daor lag Jezus dan. Kloar. Oaver deup’m wødt ok niks ezèg en zie bint in’t oostn zowat ammoale katteliek. Mangs begriep ik niks van ’n Biebel.
Ok oaver ’n navelstrenge wødt gien woord ‘eschreem, ok ah zo vremd. Ik denke toch nie dat zie een goeie schere hadd’n in die tied, en as zie’m hadd’n, lag-e wis en wrachtig nig in ’n stal!
Maar misschien hef ’n èzel de boel op’evrett’n, dah kan. ’t Is good ekomm en da’s ’t veurnaamste.

Oh joa, en dan he’j nog gezever oaver herders die bie Dracht’n laang en die van ammoal zing’de Engelsen derèk noar de stal woar ’t wicht lag, henne moss’n. Bartlehiem is nog wah een knap ènde van Dracht’n of, en moss’n die herders dan niet teld wørn? En woar die Engelsen iniene vut kwaam, week ok ah nig. D’r was toch gien Viefsteentoch (ie heurt nigs van ‘niesmeester of wah dan), dus zie bint ’t Knaal ok nie oaver komm gliern. ’t Mag dan gloep’ns kold ewèst hem, mar as die gliertocht d’r was ewès, was d’r dugmie wah knap oaver kuierd. Nee, die Engelsen bin’t mie ok ah ’n roadsel! Meschien hef dah zing d’rmet van doon, dasse oefen’n veur ’n konkoers of wat. Ik prakkezere d’r ok nig meer oaver, ik gleuf’t ammoah wah. Zo heurt’t ja ok.

’t Was ’n knap drokke bedoening daor in ’n stal: zie kwaam ammaoh te kraomschudd’n. De cafébaas haald’n rap ’n paar pott’n boer’njongs en van dah smeerge peern- of beernspul oet de veurroadkaste en verkoch bès. Veur de kraomvrouwe had-e netuurluk braandewien en donker bier veur ’t zog. Ik gleuve dat-e nog jaor’n ’n stal verhuurd hef an luu die ok zon ‘netuurluke kraom’ woll’n, en dat-e d’r vrekte good met oetesprøng’n is. Mangs hebt ze ’t er nog wah’s oaver hoe’n mooi’n tied dah was. Dan wødt ‘r op’m boernwaang trouwd in ’n stal en d’r wødt daans’n en zøng’ dat heurn en zeen oe vergeet.

Noe gleuk dat de Timmermans met ’t wichie nog lange en gelokkig lèm, mar dah was ammaoh zo’n gedoe um te lèz’n da’ wie dah maar veur waor annemt.
Dah book gunk nog ‘neeln zet vedan en ik hadde ok gien zin um alles te lèz’n want de rest was gleuk ok gien kestvehaal. O joa, wiezn oet toostn, die haan d’r ok nog met van doon! Die luu kwaam umdat ’n sterre de weg ‘eweezn had. Vezèls! Keizers, wiezn, Engelsen, ’n sterre, ik wit-t ammaoh nig maor ’t kump mie wah vremd oaver. Zie haan better naor Franeker kunn gaon, daor he’j ok ’n prötte van die luu zitt’n die ze nig geern op stroate zeet. Die zeet ok sterregies en hebt d’r sels ’n old’n zolder met vollemaak. In dah hoes mu’j zoa onmeunig noar boam’ kiekn da’j d’r gek van wødt.
Dah was nog wah ’n gedoo met diej’n Eise en zien buurn, mar ’t is um dan toch elokt en doar hep ze noe nog alle daang ’n prötte anloap van. Die sterre zal dus wah naar Franeker scheen hèm, kump mie veur.

En wiezn komt joa ait oet toostn, doar haan ze al nig zoa oaver schriem hoem, das toch vezèls? Op alle aandre plekk’n bi’j nig wies aj wiest – o’j noe van Bartlehiem of van Dracht’n komt, mè-da’j wiest, kom ie in Franeker in ’t gekk’nhoes oet. In toostn ku’j wah wiez’n, doar kömp völle volk van oaver de grènze umda toostn doar nog ’n heeln zet vedan geet. Doar bint ze wah wiezer dan noar sterr’n te wiez’n, zie wødt bie de gedachte ah benauwd dah diej’n zingde Brek met zien slager d’rop ofkump!

Moraal van ’t vehaal: waart oe veur Tukkerse ketierties. Veurda’j wit, mu’j dwars deur Frieslaan reiz’n en kommieop de gekste tiedn op de vremdste stee’n de raarste ding’ teeng!

(*D’r zatt’n toch maor twee Finkersgrapp’n in. De rest kwaamp ammaole oet ’n biebel en oet toetsnböd.)

In de ban van de ring

Tijdens een dagje Berlijn in de zomer van 2015 zag mijn lief een ring in de etalage van een juwelier bij Alexanderplatz. Eenmaal binnen zag ik een exemplaar dat mij riep; die ring wilde mij en ik wilde die ring. Het was een ring van Frey Wille met de naam ‘Joy of Life’ en wat was dat toepasselijk in deze fase van mijn leven!
Toch vond ik hem te duur om hem zomaar even te kopen. Stiekem hoopte ik dat lief mij de ring alvast voor mijn verjaardag zou geven. Maar hij noch aanwezige nicht pakten de – blijkbaar te subtiele – hints op.

Een paar weken later vroeg hij wat ik van hem voor mijn verjaardag wilde hebben. Tja … eigenlijk wil ik die ring heel graag! Ehhh, die ring was toch in Berlijn en wij zijn nu in Friesland. Ja, dat weet ik, maar we kunnen toch bellen? Helaas, de winkel verstuurde niet buiten Duitsland. De ring was nergens anders meer te koop, dit specifieke design was uitlopend en dit was de laatste.
Kan het dan niet via nicht, opperde ik. En warempel, dat werd geregeld. Lief belde de winkel, mailde mijn nicht en met vereende krachten werd de ring naar ons opgestuurd. De dag voor mijn verjaardag lag mijn Joy of Life bij het afhaalpunt, dus kon ik tijdens mijn feestje pronken met mijn prachtige ring. Mijn verlovingsring, zeiden we.

Nu ben ik al lang niet meer gewend om sieraden 24 uur per etmaal te dragen, dus ging de ring ’s nachts af. Ook als we ergens waren geweest en ik op de terugweg onder zeil ging, of als we pendelden tussen Helmond en Leeuwarden, ging hij af. Tijdens onze verhuizing(en) hield ik hem apart om te voorkomen dat ik hem kwijt zou raken. Ook in ons nieuwe huis lag hij op vaste plekken. Als een kloek waakte ik over my precious.

Begin maart 2016 hadden we een feestje waarbij mijn ring opgemerkt en besproken werd. Achteraf was dat de laatste keer waarvan ik zeker wist dat ik hem droeg.
Kort daarop bleek hij spoorloos. Weg, verdwenen. Verschrikkelijk! Hoe vaak ik niet mijn tas opnieuw doorgespit heb, de bank onderaan beklopt hebben, alle hoekjes en gaatjes doorzocht … hij bleef weg. De zak die in die periode in de stofzuiger zat, is helemaal uitgeplozen – alles vergeefs.
Toch kon ik niet accepteren dat hij wellicht nooit terug zou komen; ik bleef hoop houden op een wonder. In het ongunstigste geval had ik hem echter in de auto afgedaan en opgeborgen in een leeg snoepdoosje, wat daarop weggegooid zou kunnen zijn. Maar ik wist het niet zeker en wilde dat niet geloven.
Wekelijks had ik het over de ring en of we die ooit zouden terugvinden – ik bleef in de ban van mijn ring.

In de afgelopen maanden hebben we veel in huis verplaatst, op- en ingeruimd, vaak samen met onze hulp. De kamers zijn uit- en weer ingeruimd, er werd gesorteerd, gepoetst, gedweild en gezogen. Mijn hulp wist weliswaar van de ring, maar ze had geen idee hoe hij eruit zag. Vorige week gebeurde het wonder.
Wij waren even weg en toen wij terugkwamen, lag er een ring op de laptop. DE ring! Mijn Joy of Life was terug! Ze had hem gevonden achter een poot van de boekenkast op de overloop, waar de katten hem ongetwijfeld naartoe gespeeld hadden. Vermoedelijk is het ding het afgelopen jaar de hele bovenverdieping over geweest, startend vanaf mijn nachtkastje.

Een ring staat symbool voor oneindigheid. Dat zo’n symbool kwijtraakt en bijna exact een jaar later toch weer opduikt, vind ik ook symbolisch. Een jaar lang was ik in de ban van de ring en nu, nu hij terug is, is hij niet meer van mijn vinger geweest.

Les Misérables

Het leven is geen musical maar als je misofonie hebt, staat het wel bol van geluiden. En dan met name van eetgeluiden of andere orale geluiden, die ik als ontzettend negatief ervaar.
In de jaren dat ik alleen was, had ik minder last van de misofonie. Alleen als een dierbare (of iemand die ik vaak zag) een snoepje in haar mond omdraaide, werd ik boos vanwege dat geluid. Hoe dichter iemand emotioneel bij me staat, hoe erger de triggers.

Die boosheid is niet zomaar boosheid, het is intense oplaaiende woede omdat iemand zo’n goor geluid maakt. Ik hoor het boven alles uit en ik word er bovenmatig razend om. Het hoort bij de aandoening dat je hypergefocust bent op geluiden die de ander maakt, dat je er zonder je er van bewust te zijn, constant op let. Dat verhoogt je stresslevels, waardoor je minder goed slaapt en dan word je nog prikkelbaarder en wordt de woede nog sterker. Misofonie is een vijand van jezelf en je moet die vijand voortdurend bestrijden.

Zo moet ik sinds ik samenwoon oppassen dat de boosheid niet overheerst. Ik houd erg veel van mijn partner, dat blijkt wel uit mijn woede 😉
Hij kan er niets aan doen, maar ik helaas ook niet. Ik oefen in wegkijken en niet reageren, terwijl hij figuurlijk op zijn tenen loopt als we synchroon eten met de televisie aan. O wee, als hij een hap neemt tijdens een stilte! Dan schieten mijn ogen vuur en heb ik al gemopperd voordat ik er controle over heb.
Om te voorkomen dat dit (weer) een groot probleem wordt, heb ik hulp gezocht. Ik ga naar een haptotherapeute, die mijn focus op blijheid legt. Ik doe aan mindfulness. De therapeute geeft me oefeningen in positiviteit (daarom zou ze deze blog ook sterk afkeuren!), ik houd een dagboek bij waarin ik de fijne dingen van die dag schrijf en waarin ik mantra’s schrijf die helpen mijn irritatie te overwinnen en mijn liefde te benadrukken.
Ik train mezelf om weg te kijken en mijn woorden in te slikken. En hij traint zichzelf om niet mee te gaan in dit gedoe, niet (meer) boos terug te reageren, maar te zeggen dat het niet in zijn mondholte maar in mijn hoofd zo hard klinkt. We evalueren samen periodiek of er vooruitgang is en gelukkig is die er.

De strijd tegen misofonie is intensief en zwaar, kost veel kracht. Daarom ben ik zo blij dat wij samen genieten van de natuur, van fotograferen, van nachtvlinders op het raam. Van vakanties en andere omgevingen, van onze beesten en van mijn borduurwerk-in-wording. Al die dingen die ons leven samen zo de moeite waard maken, blijven overeind, al moeten we daar wel wat voor doen. Alles buitenshuis is fijn, want daar heb ik geen last. Niet in de bioscoop of op andere publieke plaatsen. Thuis is het het ergste, terwijl thuis toch juist veilig en warm moet zijn.

Ondanks die indringer die altijd op de loer ligt, komen wij er samen wel. Ondanks zijn kuchjes, hoesten en eetgeluiden – hoe minimaal ook – realiseer ik me altijd dat we van elkaar houden. Anders zou ik er niet zo veel last van hebben. En hij houdt van mij, ook met deze aandoening.
Wij zijn en worden niet Les Misérables alleen omdat ik misofonie heb. Dat weigeren wij.

Kunst en vliegwerk

Deze diashow vereist JavaScript.

De afgelopen week brachten we in Roemenië door – een onverwacht prachtig land met geweldige natuur. Wat hebben we veel gezien en gelukkig ook vast kunnen leggen! Transsylvanië, het gebied dat lang bij Hongarije hoorde maar nu Roemeens is, betekent niets meer dan “door het woud”.

We verbleven in de stad Cluj, waar een mooie grote Botanische Tuin is. Daar zagen we bij ons eerste bezoek een Kleine IJsvogelvlinder, waarmee mijn lijst van ‘nieuwe’ vlindersoorten begon. Genieten!

Bij de bossen rond Cluj hoort het bijzondere Hoia Baciu, het Betoverde Bos, waar ooit een UFO landde en waar telefoons en camera’s vreemd reageren. De onze bleven het gewoon doen en dat was maar goed ook, want tijdens een trip met paard-en-wagen door het woud, zagen we de prachtigste vlindertjes fladderen. Op mijn “fluture”-roep, hield onze menner het paard in en van daaruit lukte het me een foto te maken van het prachtige Tweekleurig Hooibeestje, een klein vlindertje dat in Nederland uitgestorven is. Een waar kunstwerkje!

Eerder hadden we geprobeerd in datzelfde bos te wandelen, maar we werden vrijwel meteen weerhouden door een Kleine Weerschijnvlinder, die erg aan ons gehecht bleek. Hij of zij ging zelfs op onze vinger zitten en liet zich prachtig fotograferen. Tussendoor landde er een Keizersmantel op de grond, die ik in een flits zag en kon schieten. Verder zag ik vanaf de boerenkar een Dambordje (vermoedelijk), ook al zo’n schoonheid. Allemaal primeurs voor mij op vlindergebied!

We hebben nog veel meer gezien: Groot geaderde witjes die niet op de foto wilden, een dagpauwoog, diverse zandoogjes, gehakkelde aurelia’s, de wereld aan witjes – dus hopelijk ook een scheefbloemwitje! – en de laatste bonus kwam op de laatste dag, toen ik bij bijna 40 graden in het park van het Etnografisch Museum twee keer een klein blauwtje zag fladderen. Het was zwoegen in de hitte om ze goed op de foto te krijgen.
Bij determinatie bleek het niet om Bruin Blauwtjes te gaan, maar om Adonisblauwtjes – alweer een soort die we hier niet (meer) hebben.

Ondanks dat ik mooie vlinders zie in mijn telgebiedje en dat er voor mij nieuwe soorten nachtvlinders op mijn raam landen, voelen deze bijzondere diertjes toch anders. En al die andere Roemeense cadeautjes zoals de prachtigste juffers, een smaragdhagedis, spelende eekhoorns en de mooist denkbare flora en fauna zijn geweldig, maar dit vliegwerk stal voor mij de show.
Ik voel me rijk met al deze nieuwe schatten die als kunstwerkjes rondfladderden en die op mijn harde schijf mogen beklijven.

Altijd

Vandaag is het een jaar geleden dat mijn vader afscheid van ons nam en in slaap viel. Deze datum voelt voor mij meer als zijn sterfdag dan de dag dat hij uiteindelijk overleed – de 18e. Dit was immers het laatste contact, hij sprak zijn laatste woorden. En wat waren dat prachtige woorden: het was één van de grootste liefdeblijken die hij mij (en wellicht ons allemaal) ooit gegeven heeft. Een mooi afscheid, dat voor mij helend werkte. Al blijft het gemis en het herdenken, vooral vandaag.

Ik betrap me erop dat ik net als vorig jaar de kerstkaarten weg wil halen en de feestelijke stemming uit huis wil verdrijven. Vorig jaar was dat nodig omdat die kerststemming ongepast voelde, nu moet en mag ik dat weer loskoppelen. De kaarten mogen blijven hangen, wij mogen verder gaan met ons leven.

Ik herdenk je in liefde, pap, en brand een kaarsje bij je foto. Jouw mooiste aandenken staat in mijn ‘poësie’-album, waar je op 16 augustus 1964 je versje schreef. Blijf maar lekker slapen, deze dochter heeft haar versje van jou. Voor altijd.